
عمل اسلیو معده چیست؟
با افزایش روزافزون آمار چاقی و مشکلات و بیماریهای ناشی از آن، مسئلهی کاهش وزن اهمیت بیشتری پیدا کرده است. گرچه بهترین روش کاهش وزن، رژیم غذایی مناسب و ورزش است، گاهی مشکل اضافهوزن بهاندازهای جدی میشود که بهراحتی حلشدنی نیست و فرد ناچار است که به روشهای دیگری مانند جراحی روی بیاورد. دراینمیان، روش جراحی اسلیو معده (gastric sleeve surgery) یکی از محبوبترین و رایجترین روشهای موجود است که با کاهش حجم معده موجب کاهش اشتها و درنتیجه کاهش وزن میشود.
در جراحی اسلیو معده (یا گاسترکتومی آستینی عمودی، vertical sleeve gastrectomy) حدود ۸۰٪ از معده برداشته میشود. درنتیجهی این جراحی، بیمار:
کمتر احساس گرسنگی میکند،
پس از غذا خودن زودتر سیر میشود،
تا ۷۵٪ از وزن اضافهی خود را ازدست میدهد و
مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی او بهبود یافته یا درمان میشود.
جراحی اسلیو معده چگونه انجام میشود؟
در جراحی اسلیو معده اندازهی معده تا ۸۰٪ کوچک میشود.
در زمان غذا خوردن بهدلیل معدهی کوچکتر بیمار زودتر احساس سیری میکند.
بیمار احساس گرسنگی کمتری دارد، چون معدهی کوچکتر هورمون گرسنگی کمتری را ترشح میکند.
درطول جراحی، جراح بین ۱ تا ۵ برش کوچک در شکم ایجاد میکند (که موجب بهحداقل رساندن اسکار و جای زخم پس از جراحی اسلیو معده میشود)، از ابزارهای لاپاروسکوپی مختلفی استفاده میکند و حدود ۸۰٪ از معدهی شما را برمیدارد. پس از جراحی، «لولهی» موزیشکلی باقی میماند که مری را به رودهی کوچک متصل میکند. [بعضی از جراحها سپس خط منگنه (staple line) را تقویت میکنند.]
پس از جراحی، معده بسیار کوچکتر شده و درنتیجه سریعتر احساس سیری میکنید و به کاهش وزن بلندمدتی دست مییابید. این جراحی بهروش لاپاروسکوپی و در مدت ۱ تا ۲ ساعت انجام میشود.
جراحی اسلیو معده برای بیمارانی با سنین مختلف، از کودکان تا سالمندان، انجام میشود.
روش اسلیو معده چگونه کشف شد؟
در ابتدا روش اسلیو معده اولین مرحلهی جراحی جابهجایی دوازدهه (duodenal switch، DS) بود. جراحان DS پیش از انجام دومین مرحلهی این جراحی، کاهش وزن و بهبود سلامتی چشمگیری را در بیماران خود دیدند و این مسئله باعث شد که بهطور آزمایشی جراحی اسلیو معده را بهعنوان عمل جراحی اصلی انجام دهند.
کاهش وزن با اسلیو معده
تا ۷۰٪ از وزن اضافی در مدت یک سال
کاهش وزن پس از جراحی اسلیو معده بهسرعت اتفاق میافتد:
ماه سوم: حدود ۳۳٪ از وزن اضافی کاهش مییابد.
ماه ششم: حدود نیمی از وزن اضافی کاهش مییابد.
ماه دوازدهم: تا ۷۰٪ از وزن اضافی کاهش مییابد.
بیشتر بیماران حدود ۱ تا ۲ سال پس از جراحی به وضعیت ثابتی میرسند. معمولا بیمارانی که تغذیهی مناسبی دارند و ورزش میکنند، میتوانند کاهش وزن خود را حفظ کنند یا حتی وزن بیشتری کم کنند.
ولی بسیاری از بیماران در پایبندی خود به رژیم غذایی مناسب و ورزش دچار لغزش میشوند و دوباره وزن اضافه میکنند. این مسئله بهدلیل کشآمدن معده با گذشت زمان است که معمولا در اثر پرخوری ایجاد میشود.
تا ۵ سال پس از جراحی، بیماران بهطور میانگین بیش از نصف کاهش وزن اضافی خود را حفظ کردهاند. بیماران موفق با انجام کارهای زیر از افزایش دوبارهی وزن خود جلوگیری میکنند:
ارتباط نزدیک با کارشناس تغذیهی جراح خود یا یک متخصص تغذیه؛
استفاده از مربی شخصی؛
شرکت کردن در گروههای پشتیبان حضوری یا آنلاین، دستکم ۲ بار در ماه؛
استفاده از برنامهی غذایی؛
برخورداری از حمایت خانواده و دوستان؛
حفظ انگیزه و تعهد.
فواید جراحی اسلیو معده برای سلامتی
جراحی اسلیو معده موجب درمان یا بهبود دیابت، آپنهی خواب، بیماری فشار خون بالا و دستکم ۱۲ مورد دیگر میشود.
جراحی اسلیو معده منجربه «رفعِ» (resolution) کامل (درمان، تازمانیکه کاهش وزن حفظ شود) بسیاری از مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی، ازجمله موارد فهرستشده در زیر میشود:
دیابت؛
آپنهی خواب؛
فشارخون بالا؛
آسم؛
مشکلات کلسترول بالا؛
و دستکم ۱۰ مورد دیگر.
توجه داشته باشید بیمارانی که برنامهی دقیقی برای مراجعه به جراح خود دارند و ۳، ۶ و ۱۲ ماه پس از عمل جراحی ویزیت میشوند، درمقایسه با بیمارانی که به جراح خود مراجعه نمیکنند، بهبود بیشتری در دیابت، بیماری فشارخون (hypertension) و کلسترول بالای خود خواهند داشت.
کاهش وزن ناشی از اسلیو معده موجب افزایش سلامت مفاصل میشود. بهازای هر ۱ پوند کاهش وزن، ۴ پوند از فشاری که بر زانوها میآید کاسته میشود. این مسئله موجب افزایش تحرک و کاهش درد زانو میشود.
۸۸ هزار نفر در جمعآوری داده برای پژوهشی درمورد سرطان شرکت داشتند. نتایج بهدست آمده نشان داد که خطر ابتلا به سرطان در بیمارانی که تحت عمل جراحی کاهش وزن قرار گرفتهاند ۳۳٪ کمتر است.
در این بررسی، میزان خطر ابتلا به سرطانهای مرتبط با چاقی حتی از این هم کاهش بیشتری پیدا کرد. این سرطانها عبارت است از:
سرطان روده بزرگ؛
سرطان پستان پس از یائسگی؛
سرطان آندومتر؛
سرطان لوزالمعده.
چه افرادی میتوانند عمل اسلیو معده انجام دهند؟
شاخص تودهی بدنی (BMI) باید ۳۰+ باشد.
اگر BMI فرد کمتر از ۴۰ است، باید دستکم یک مشکل سلامتی مرتبط با چاقی وجود داشته باشد.
درصورت برخورداری از شرایط زیر عمل جراحی اسلیو معده میتواند برای شما مفید باشد:
شاخص تودهی بدنی شما ۴۰ یا بیشتر باشد؛
شاخص تودهی بدنی شما بین ۳۰ تا ۳۹٫۹ باشد و یک مشکل سلامتی مرتبط با چاقی جدی داشته باشید. رایجترین مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی جدی عبارتاند از:
فشارخون بالا
کلسترول بالا
دیابت نوع ۲
آپنهی خواب
موارد فراوان دیگر
برای محاسبهی شاخص تودهی بدنی میتوانید از فرمول زیر استفاده کنید:
BMI = وزن (برحسب کیلوگرم) تقسیم بر قد (برحسب متر) به توان ۲
اگر ۲ شرط مرتبط با BMI گفتهشده در بالا را ندارید، میتوانید عمل کمتر تهاجمی بالون معده را انجام دهید.
مراقبتهای قبل از جراحی اسلیو معده
آمادگی مناسب پیش از جراحی، موجب کاهش ریسک جراحی، کاهش وزن بیشتر و همچنین صرفهجویی در هزینههایتان میشود.
در طول چند هفتهی پیش از عمل جراحی، جراح اقداماتی را انجام خواهد داد، ازجمله:
ارزیابی وضعیت سلامتی با پرسیدن سؤالاتی درمورد سابقهی پزشکیتان، داروهایی که مصرف کردهاید و جراحیهایی که انجام دادهاید؛
انجام آزمایشهای خاصی مانند نوارقلب (ECG)، اشعهی ایکس و آزمایش خون؛
رژیم غذایی دو هفته قبل از عمل جراحی
مصرفنکردن شکر؛
مصرف کربوهیدرات کمتر؛
افزایش مصرف پروتئین؛
مصرف سبزیجات بیشتر؛
مصرف مایعات فراوان؛
رژیم غذایی دو روز قبل از عمل جراحی
هر روز فقط مایعات رقیق، سوپ، یک شیک پروتئین مصرف شود؛
درمورد اینکه آیا باید مصرف هیچ دارویی را قطع کنید یا خیر با جراح خود صحبت کنید.
رژیم غذایی ۱۲ ساعت قبل از جراحی
مصرفنکردن هرگونه موادغذایی یا نوشیدنی، استعمال دخانیات نیز ممنوع است.
باید هدف مهم دیگر شما قبل از جراحی این باشد که تا جای ممکن وزن کم کنید، چون:
هرچه قبل از جراحی وزن بیشتری کم کنید، پس از جراحی هم وزن بیشتری کم خواهید کرد.
هرچه وزن شما قبل از جراحی کمتر باشد، احتمال بروز مشکلات و عوارض جراحی هم کمتر خواهد بود.
اگر به عادتهای قدیمی خود برگردید، دوباره وزن اضافه خواهید کرد. هرچه زودتر بتوانید خود را به رژیمغذایی مناسب و ورزش عادت بدهید، احتمال اینکه پس از جراحی هم این عادتها را حفظ کنید، بیشتر خواهد بود.
در روز جراحی، کارهای معمول پیش از جراحی را انجام خواهید داد:
تمام لباسها و جواهرات خود را درمیآورید.
لباس مخصوص بیمارستان را میپوشید.
پرستار و متخصص بیهوشی خود را میبینید.
تزریق وریدی (IV) خود را شروع میکنید.
برای آرامش و خواب، دارو دریافت میکنید.
زمان بستری شدن در بیمارستان: ۲ تا ۳ روز
مدت مرخصی از کار: ۱ تا ۳ هفته
بازیابی و بهبود کامل: ۴ تا ۶ هفته
میزان درد: تحملپذیر، مانند هر جراحی لاپاروسکوپی دیگری
رژیمغذایی و فعالیت: انتقال آهسته به حالت عادی